Wiele instytucji i organizacji publicznych staje dziś przed wyzwaniem spełnienia wymagań prawnych dotyczących dostępności cyfrowej stron internetowych. Jednym z wymogów jest również obowiązek opublikowania deklaracji dostępności – dokumentu, który powinien zawierać ściśle określony zakres informacji o stanie naszej witryny. Choć przepisy mówią jasno kogo dotyczy obowiązek deklarowania dostępności oraz jaką formę musi on przyjąć, Klienci często nie wiedzą, czy ten obowiązek dotyczy również ich witryny.
W tym artykule wyjaśnimy, czym jest deklaracja dostępności, kto ma obowiązek jej publikacji i – co najważniejsze – jak przygotować ją poprawnie, szybko i bez stresu. Przedstawimy najczęstsze błędy i podpowiemy, jak uniknąć sankcji, jednocześnie budując wizerunek nowoczesnej, odpowiedzialnej instytucji.
Deklaracja dostępności – co to jest?
Definicja
Deklaracja dostępności to oświadczenie informujące, na ile dana strona internetowa lub aplikacja mobilna jest przystosowana do potrzeb wszystkich użytkowników, również tych ze szczególnymi potrzebami. To dokument wymagany prawnie, który pokazuje, czy serwis spełnia standardy dostępności cyfrowej, jakie elementy mogą sprawiać trudności oraz w jaki sposób można zgłosić problem z korzystaniem z treści.
Mówiąc prościej: to forma zobowiązania, obrazującego proces dostosowywania strony dla wszystkich – niezależnie od ograniczeń fizycznych, sensorycznych czy poznawczych użytkownika.
Kto ma obowiązek ją publikować?
Obowiązek sporządzenia i opublikowania deklaracji dostępności dotyczy przede wszystkim:
podmiotów publicznych, takich jak urzędy, jednostki samorządu terytorialnego, szkoły, biblioteki czy szpitale,
organizacji pozarządowych, jeśli realizują zadania publiczne i otrzymują na ten cel środki publiczne,
innych instytucji zobowiązanych na mocy ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej.
W praktyce – jeśli Twoja organizacja udostępnia stronę internetową lub aplikację związaną z realizacją zadań publicznych, publikacja deklaracji jest obowiązkowa.
Gdzie ją umieszczać?
Aby spełniać wymogi prawne, deklaracja dostępności powinna być:
- opublikowana na stronie internetowej jako osobna podstrona – nie jako plik do pobrania,
- łatwo dostępna z poziomu strony głównej – np. w stopce lub w menu głównym,
- aktualna – zawierająca datę ostatniej aktualizacji oraz rzeczywisty stan dostępności.
W przypadku aplikacji mobilnych, deklaracja powinna być dostępna na stronie internetowej podmiotu lub bezpośrednio w opisie aplikacji w sklepie (Google Play/App Store).
Podstawy prawne
Obowiązek publikacji deklaracji dostępności wynika bezpośrednio z przepisów prawa – zarówno polskiego, jak i unijnego. Celem tych regulacji jest zapewnienie równego dostępu do informacji cyfrowych dla wszystkich obywateli, w tym osób z niepełnosprawnościami.
Ustawa o dostępności cyfrowej
Podstawowym aktem prawnym obowiązującym w Polsce jest Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. To właśnie ta ustawa:
- nakłada obowiązek publikacji deklaracji dostępności na podmioty publiczne i niektóre organizacje pozarządowe,
- określa wymagania dotyczące zgodności z międzynarodowym standardem WCAG (Web Content Accessibility Guidelines),
- wskazuje terminy wdrożenia dostępności dla stron i aplikacji,
- przewiduje procedurę zgłaszania problemów oraz skarg użytkowników,
- określa możliwe sankcje w przypadku niespełnienia wymagań.
Dyrektywa UE
Ustawa jest implementacją przepisów unijnych, w szczególności Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2102 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego. Dyrektywa ta zobowiązała wszystkie państwa członkowskie do ujednolicenia standardów dostępności, zapewnienia przejrzystości działań i stworzenia narzędzi monitorujących wdrożenie tych zasad w praktyce.
Brak publikacji deklaracji dostępności może skutkować:
- wezwaniem do usunięcia naruszenia,
- skargą do Rzecznika Praw Obywatelskich,
- karami finansowymi w przypadku rażącego lub uporczywego nieprzestrzegania przepisów.
Jak przygotować deklarację dostępności?
Wymagane elementy deklaracji
Zgodnie z ustawą, każda deklaracja dostępności powinna zawierać:
- datę publikacji i aktualizacji strony lub aplikacji,
- stan zgodności z ustawą o dostępności cyfrowej (pełna, częściowa, niezgodna),
- opis niezgodności i powody ich występowania,
- informację o alternatywnym dostępie, jeśli pewne treści są niedostępne,
- dane kontaktowe do osoby odpowiedzialnej za dostępność,
- opis procedury wnioskowo-skargowej, umożliwiającej zgłoszenie problemu z dostępnością lub złożenie skargi.
Informacja o dostępności strony
To najważniejszy fragment deklaracji – informujesz tu użytkownika, czy Twoja strona spełnia wymagania ustawy.
Przykład:
Strona internetowa jest częściowo zgodna z ustawą z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych z powodu niezgodności wymienionych poniżej.
Należy tu wskazać konkretne elementy niedostępne (np. brak opisów alternatywnych, nieczytelny kontrast, brak dostępności formularzy).
Dane kontaktowe
Deklaracja musi zawierać czytelne dane, które umożliwią kontakt w sprawach dostępności:
- imię i nazwisko lub nazwa jednostki kontaktowej,
- adres e-mail,
- numer telefonu.
Dobrą praktyką jest również wskazanie możliwych form kontaktu alternatywnego, np. przez ePUAP lub osobiście.
Przykład:
W przypadku problemów z dostępnością strony prosimy o kontakt:
Jan Nowak – Koordynator ds. dostępności
e-mail: dostepnosc@urzad.pl
tel. 123 456 789
Dlaczego deklaracja dostępności jest istotna?
Dla wielu podmiotów deklaracja dostępności może wydawać się jedynie kolejnym formalnym obowiązkiem. Tymczasem to coś znacznie więcej niż wymóg ustawowy – to element budowania otwartej, odpowiedzialnej i nowoczesnej komunikacji cyfrowej.
Obowiązek prawny
Zacznijmy od podstaw: publikacja deklaracji dostępności jest wymagana przepisami prawa. Jej brak może skutkować:
- wezwaniem do usunięcia naruszeń,
- skargami użytkowników do Rzecznika Praw Obywatelskich,
- a nawet karami finansowymi w przypadku uporczywego łamania przepisów.
Dostępność cyfrowa to dostępność dla wszystkich
Ponad 4 miliony osób w Polsce doświadcza trwałych lub czasowych ograniczeń, które utrudniają korzystanie z internetu: osoby niewidome, słabowidzące, niesłyszące, seniorzy, osoby z niepełnosprawnościami poznawczymi czy motorycznymi. Dobrze przygotowana deklaracja:
- informuje, co działa, a co nie,
- wskazuje, jak uzyskać pomoc,
- pokazuje, że Twoja instytucja traktuje dostępność poważnie.
Wizerunek instytucji
Publikacja czytelnej i rzetelnej deklaracji to wyraz profesjonalizmu i otwartości na potrzeby użytkowników. Coraz więcej instytucji i organizacji zdaje sobie sprawę, że dostępność to nie tylko kolejny obowiązek, ale też możliwa do uzyskania przewaga wizerunkowa – zwłaszcza w oczach świadomych obywateli i partnerów.
Praktyczne korzyści
Dobrze przygotowana deklaracja:
- ułatwia komunikację z użytkownikami,
- pozwala szybko reagować na problemy techniczne,
- pomaga uporządkować wiedzę o stanie technicznym serwisu,
- bywa pomocna przy audytach czy ocenach projektów finansowanych ze środków publicznych.
Podsumowanie
Deklaracja dostępności to znacznie więcej niż formalność. To konkretna odpowiedź na potrzeby milionów użytkowników, którzy codziennie napotykają bariery w dostępie do informacji cyfrowych. Dla instytucji publicznych i organizacji realizujących zadania publiczne jest to obowiązek prawny – ale też szansa na pokazanie, że naprawdę liczy się dla nich dostępność, równość i odpowiedzialna komunikacja.
Poprawnie przygotowana deklaracja nie tylko pozwala uniknąć konsekwencji prawnych, ale przede wszystkim buduje wizerunek nowoczesnej i świadomej instytucji, która dba o każdego odbiorcę – także tego, który korzysta z zasobów sieci w sposób niestandardowy.
Potrzebujesz pomocy z deklaracją dostępności na Twojej stronie? W WP Opieka zyskasz kompleksowe wsparcie – od przygotowania treści deklaracji, po jej wdrożenie!
Napisz do nas!
Sprawdź naszą ofertę
Udostępnij dalej:
